Hoe perfect moet jij zijn?
‘Shit ik heb het weer verknald!’ ‘O nee, ze vinden me een loser!’
Herken je dit soort gedachten? Goede kans dat je – tot op een bepaalde hoogte – een perfectionist bent. Hier kun je behoorlijke last van hebben maar gelukkig kan je er iets aan doen.
Een perfectionist is zelden tevreden, heeft een hekel aan fouten maken en ontleent zijn eigenwaarde aan wat hij bereikt in plaats van aan wie hij is. Veelvoorkomende overtuigingen zijn: Ik ben niet goed genoeg. Of: Ik bén de status van mijn baan/ de kleren die ik draag/ de vrienden die ik heb. Feedback is daarom extra pittig om te ontvangen. Stel, je krijgt iets te horen zoals: “Dit document moet echt anders.” Dan hoor jij vanuit je overtuiging: “Jíj bent niet goed genoeg.” En dat kan pijnlijk zijn. De drempel om iets te creëren wordt nu opeens veel groter. Je loopt namelijk niet alleen het risico dat iemand jouw creatie en keuze afwijst. Je loopt het risico dat iemand jou als persoon
Welke vorm van perfectionisme herken jij?
Er is niet één typische perfectionist. HBR Onderzoek laat zien dat er verschillende vormen van perfectionisme zijn.
Excellence-seeking
Deze perfectionisten zijn sterk gericht op het halen van een extreem hoge standaard. En ze verwachten vaak hetzelfde van anderen. Daarbij denken deze perfectionisten in twee opties: óf ze halen hun hoge standaard, óf alles mislukt volledig. Een middenweg? Nee.
Failure-avoiding
Deze perfectionisten zijn sterk gericht op het voorkomen van fouten. Ze zien fouten als faalmomenten, niet als leermomenten om te groeien. Ze maken zich steeds zorgen: is wat ik maak of doe wel goed genoeg? Zullen anderen vinden dat ik het niet goed heb gedaan?
Je kunt daarbij vooral op jezelf gericht zijn. Dat je bezig bent met het behalen van je eigen hoge standaard. Je kunt ook op anderen gericht zijn: het behalen van een hoge standaard en het voorkomen van fouten omdat je bang bent dat anderen je afwijzen. In jouw ogen is ‘de mede-mens’ (lees: partner, collega, vriend, voorbijganger) de grootste criticus.
Perfectionisme doorbreken
Om te beginnen: perfectionisme is niet iets wat je bént, maar een patroon dat je ooit hebt aangeleerd. Dat betekent ook dat je het kan veranderen. Maar goed ook want het levert veel stress op. Aan de andere kant is het belangrijk dat je ziet dat het je ook wat oplevert; jij hebt een talent voor ware schoonheid en vorm. Hieronder 3 stappen om een begin te maken in het doorbreken als het je in de weg zit.
Stap 1. Onderzoek je eigen gedrag. Leg je de lat hoog? Is dit je eigen lat of is dit de lat van anderen? En als je een kritische stem hoort, van wie is die stem? Als je je hiervan bewust bent, krijgt die stem minder macht.
Stap 2. Probeer de teugels af en toe te laten vieren. Haal even diep adem of doe wat anders. Kijk daarna met een wat frissere blik nog eens. Wil je hier echt nog meer tijd en energie aan besteden, of is het alleen het kritische stemmetje dat zegt dat als je stopt alles mis zal gaan?
Stap 3. Als je een kritische, perfectionistisch stem in je hebt die je opjaagt of belemmert, is er ook ruimte voor een aanmoedigende, liefdevolle stem. Schrijf eens op: Wat zegt déze stem tegen jou? “Je bent ok, je doet je best.” of “wat er ook gebeurt, ik hou van je.” En hang ze op een zichtbare plek.
Stap 4. Daag jezelf uit om blanco, zonder verwachtingen met nieuwsgierigheid een nieuwe situatie in te stappen. Neem waar wat je ervaart zonder te oordelen. Wees bereid om de nieuwe situatie als een kind te ontdekken en van fouten te leren.
Zelfonderzoek
Als een patroon steeds terugkeert in je leven, is het goed om ruimte te maken voor zelfonderzoek. Je patronen onder de loep te nemen en jezelf te bevrijden van wat jou niet meer dient. Dit is waar SOUL at Work goed in is; je begeleiden in het richten van je aandacht op jouw unieke kwaliteiten en te zien wat jouw plek is in het geheel.
En voor alle mensen die zich in de bovenstaande patronen herkennen, bekijk dit helende filmpje!